Witków
WITKÓW - HISTORIA WSI, ZABYTKI
Wieś wspomniana jako Wittchendorf, do 1945 r. jako Wittgendorf. Bardzo stara osada z majątkiem rycerskim. Jej dawna nazwa pochodzi prawdopodobnie od słowa „wicina”, co oznaczało właśnie osadę/ miejscowość/sąsiedztwo.
Chociaż niektóre źródła mówią, iż wieś została założona już ok. 1220 roku, to pierwsza wzmianka o niej pochodzi z poł. XIV (1305 r.) w gdy stanowiła ona własność rodu v. Neckar. W początkach XV w majątek przeszedł w ręce rodziny v. Warnsdorf. W dokumentach sądowych z 1537 roku wymieniany jest Nickel v. Warnsdorf w związku z zabójstwem v.Kiettlitza pana na Świdnicy k. Zielonej Góry. Po jego bezpotomnej śmierci Witków przejął cesarz Ferdynand I, który sprzedał go następnie w 1550 roku swojemu generałowi Fabianowi v. Schoenaich . On z kolei podarował on włości witkowskie w prezencie ślubnym Eufemii v.Seydlitz. Wkrótce panem na Witkowie został bratanek Fabiana - Georg v.Schoenaich, założyciel znanego gimnazjum w Bytomiu Odrz. Po bezpotomnej śmierci ostatniego przedstawiciela tego rodu w 1596 roku cesarz Rudolf II przejął majątek a następnie odsprzedał go Henrykowi v.Dohna. Gdy w 1711 roku umiera Karol Hannibal wygasa śląska gałąź rodu v. Dohna a włości witkowskie przejmuje Jadwiga Tshirnheus-Polcenhein. Od pol. XIX w Witków należy do Kasy Państwowej i zmieniają się jego dzierżawcy. Po II wojnie światowej zostaje upaństwowiony . Wówczas wieża rycerska zaczyna popadać w ruinę. Odbudowana zostaje w latach 1978-84 z przeznaczeniem na stację badawczą Muzeum Archeologicznego, która ostatecznie nie znalazła tu swojej siedziby.
W świetle prowadzonych nad obiektem badań wczesnogotycka wieża należąca do nielicznych zachowanych do dnia dzisiejszego siedzib rycerskich wzniesiona została ok. poł. XIV w. Budulcem był kamień narzutowy, uzupełniony w okresie późniejszym cegłą. Nadano jej charakter warowny otaczając fosą i murem , wznosząc bramę i przylegający do nie budynek / w pocz. XIX w zniszczono większość umocnień/. W k. XV w jej wnętrza ozdobiono późnogotyckimi polichromiami o tematyce religijnej i symboliczno-rycerskiej . Z 1556 roku pochodzą piaskowcowe obramienia okienne i drzwiowe o bogatej renesansowej ornamentyce /autorstwo kamieniarki przypisywane jest warsztatowi Franciszka Bahra z Chojnowa/ oraz dekoracyjne boniowanie elewacji wykonane w technice sgraffita. W galerii przy opisie stacji kolejowej w Witkowie, zamieszczono liczne zdjęcia tego zabytku. Tekst ze strony internetowej Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Drugim cennym zabytkiem Witkowa jest zbudowana w XIII wieku (źródła mówią też o okresie roku 1400) świątynia w stylu wczesnogotyckim. Budowla z kamienia polnego i rudy darniowej (bagiennej). Do kościoła wchodzi się przez dwa wczesnogotyckie portale kamienne. Jeden z nich, prowadzący do prezbiterium, zdobi tympanon z płaskorzeźbą przedstawiającą ukrzyżowanego Jezusa, którego adorują Najświętsza Maria Panna i św. Jan. We wnętrzu świątyni XVI-wieczna płyta nagrobna ku czci Nikela v. Wamsdorfa, dawnego właściciela Witkowa. Kościół otoczony kamiennym murem. W południowym odcinku muru budynek bramny z XV wieku. XVI wieku kościół był przejęty przez luteran, którzy zakryli gotyckie polichromie. Z czasem popadł w ruinę. Odbudowany w latach dziewięćdziesiątych XX wieku po spaleniu innej świątyni.
We wsi zachowała sie również oficyna, prawdopodobnie powstała w średniowieczu oraz jeden z dwóch niezburzonych przykładów projektu dworca, jakie budowano na stacjach kolei szprotawskiej.
Interesująca cierkawostką jest fakt,. iż na przełomie lat 60-70 XIX wieku i w 1938 roku odkryto tu groby z VI – IV w p.n.e. Późniejsze badania dostarczyły wiele średniowiecznych zabytków np. znaleziono małe gotyckie rzeźby ceramiczne. Plotki mówią, iż kościół parafialny jest połączony z wieżą rycerską podziemnym korytarzem.
Serwis powstał i funkcjonuje dzięki środkom finansowym Gminy wiejskiej Zielona Góra
